تکامل نفس بر مبنای حرکت جوهری ملاصدرا

فلاسفه پیش از صدرا، بر اساس مبانی خودشان، طرحی از تکامل نفس ارائه داده اند. صدرا نیز بر اساس حرکت جوهری خویش طرحی نوین از تکامل نفس ارائه داده است که متفاوت با طرح تکاملی پیشینیان است. در این پژوهش نخست حرکت جوهری و حقیقت نفس از دیدگاه صدرا مورد بررسی قرار گرفته است و سپس چگونگی تکامل نفس بر مبنای حرکت جوهری ملاصدرا و در نهایت به استخراج نتایج تکامل نفس صدرا، پرداخته شده است. نفس انسانی در این طرح تکاملی جوهری ایستا نیست بلکه وجودی دارای مراتب است که به وسیله حرکت جوهری مراحل حدوث جسمانی و تجرد برزخی را پشت سر گذاشته، به تجرد عقلانی می رسد و در این مرحله وجودش به عقل بدل می گردد. تکامل نفس صدرا از آن روی مهم است که اکثر مسائل قبر و قیامت که پیش از صدرا از نظر عقل قابل اثبات نبود تبیین عقلانی پیدا می کند.